خسارت ناشی از نشت کشتی و آلودگی دریاها
خسارت ناشی از نشت کشتی و آلودگی دریاها
شیوه جبران خسارت ناشی از نشت کشتی و آلودگی دریاها بر اساس کنوانسیون های مسئولیت مدنی کنوانسیون های مسئولیت مدنی 1969و 1971 با کنوانسیون 1992 و پروتکل 2003، قابل بررسی است. پس از حادثه نفت کش توری کانیون در آنهای ساحای انگلستان و خسارات وارده ناشی از آلودگی نفتی نشت شده از آن کشتی، مقامات کشورهای مختلف بر آن شدند تا مقررات و قوانین بین المللی و متحدالشکلی را براب بررسی حادثه و مکانیسم پرداخت خسارت تدوین نمایند.
یکی از مهمترین جنبه های کنوانسیون شیوه و میزان جبران خسارت ناشی از نشت کشتی و آلودگی دریاها بود که در واقع دلیل عمده بازنگری در کنوانسیون هم همین امر بود. چهارچوب قدیمی جبران خسارت ناشی از نشت کشتی و آلودگی دریاها جلوگیری ممکن است به عنوان موثرترین راه حل مبارزه با آلودگی نفتی به نظر برسد اما تنها راه مقابله با آلودگی نفتی است چرا که علیرغم رشدی که در زمینه خسارت ناشی از نشت کشتی و آلودگی دریاها صورت گرفته است حوادث نفتی اجتناب ناپذیرند. از این رو حقوق برای حل تعارض بین نیاز به انرژی و در عین حال دفع تاثیرات بد آن وارد عرصه میشود . بررسی سیستمهای جبران خسارت ناشی از نشت کشتی و آلودگی دریاها دریائی بیانگر ماهیت شبه جرمی است که منشأ پرداخت خسارت در آنها خارج از قرارداد است .
نشت نفت در دريا از کشتي ها، چاههاي نفت، تاسيسات ساحلي و … خسارات زيست محيطي و اقتصادي فراواني به دنبال دارد. نتايج مطالعات در مورد خسارت ناشی از نشت کشتی و آلودگی دریاها و روند خود پالايي دريا نشان مي دهد مواد سبک نفتي تبخير شده و مواد آروماتيک تا حدي به صورت محلول در مي آيند و ترکيبات سنگين به صورت گلوله هاي نفتي (Tarball) به ساحل آمده يا در بستر دريا ته نشين مي گردد و ساير ترکيبات بصورت ذرات معلق در آب دريا مخلوط ميشوند. به اين ترتيب سميت نفت يا گذشت زمان و تغييرات فيزيکي و شيميايي اعمال شده بر آن کاهش مي يابد. مقدار کمي از اين ترکيبات به وسيله باکتريها و ساير موجودات شکسته مي شود (Biodegredation) وجود دارد.
مواد نفتي از منابع مختلفي وارد آب مي گردد و بيشترين منابع آلودگي مربوط به چاه هاي نفتي و دکلها و سکوهاي بهره برداري نفت مي باشد از جمله حوادث مربوط به چاه هاي نفتي حادثه نوروز و ايکس تاک را مي توان نام برد. آلودگي نفتي در درياها و جوامع گياهي و جانوري و اکوسيستم درياها اثرات مخربي را مي گذراند و در اين ميان بيشترين آسيب به ماهيان درياهاي آلوده به نفت وارد آمده که بر اقتصاد آسيب ميرساند. عوامل بسياري در ميزان خسارت ناشی از نشت کشتی و آلودگی دریاها وجود دارد از جمله آنها مقدار مواد نفتي، و شرايط آب و هوايي، کدورت، و فصل مي باشد.
