نکات مهم وصیّت نامه چیست ؟
انسان تا زمانی که زنده است و از نعمت عقل برخوردار میباشد و از جهتی دیگر مثل ورشکستگی یا سفاهت از تصرّف در اموالش منع نشده، میتواند در همه اموالش تصرّفات مالکانه بکند یعنی آنها را به هر کسی و به هر قیمتی که بخواهد بفروشد یا از دیگر راهها مثل هدیه یا صلح آنها را به دیگران منتقل کند. اما با پیش آمدن مرگ، این پل مواصلاتی بین دنیا و آخرت، این مقدار تصرّف از محدوده اختیار صاحب مال خارج میشود و او حق دارد فقط برای مقدار معیّنی از اموالش (یک سوم اموال) برای بعد مرگش تعیین تکلیف کند.
در اصطلاح شرعی مصارفی را که میّت در زمان زنده بودنش برای این مقدار از اموالش مشخص میکند تا بعد از مرگش صرف آن امور شود، وصیّت کردن میگویند.
منظور از تَرَکِه تمام اموالی است که میّت آنها را ترک کرده و به دیار باقی شتافته است؛ و به طور ساده اموال میّت را بعد از مرگش تَرَکِة او مینامند. مثلاً تَرَکة یک نفر ممکن است یک باب خانه، اتومبیل سواری او و مبلغی پول در حساب بانکی است.
وَرَثه به چه کسانی می گویند ؟
به تمام کسانی که به واسطه خویشی نسبی (خونی) یا سببی (به واسطه ازدواج) از میّت ارث میبرند وَرَثة میّت میگویند که اجمالاً سه دسته هستند و تا کسی از دسته جلوتر یا اولاد آنها هر چقدر پایینتر برود وجود داشته باشد نوبت به ارث بردن دسته بعدی نمیرسد. طبقه اول ازث عبارتند از پدر و مادر و اولاد میّت و با نبودن اولاد نوهها و با نبودن نوه نتیجهها و با نبودن آنها اولاد آنها هرکدام که به میّت نزدیکتر هستند ارث میبرند و تا وقتی که کسی از این طبقه هنگام مرگ میّت زنده باشد افراد طبقه دوم ارث نمیبرند.
طبقه دوم ارث هم شامل پدر بزرگ و مادر بزرگ میّت هرچه بالاتر بروند و نیز خواهر و برادر میّت و در نبود خواهر و برادر اولاد آنها هرچه پایینتر بروند طبق تفصیلی که در طبقه اول راجع به نوهها و نتیجهها گفته شد و تا کسی از این طبقه هنگام مرگ میّت زنده است کسی از طبقه سوم ارث نمیبرد.
طبقه سوم هم شامل عمو، عمّه، دایی و خاله میّت هرچه بالاتر بروند (با لحاظ نزدیک بودن به میّت) و در نبود این چهار گروه اولاد آنها هر چه پایینتر بروند به تفصیلی که گذشت؛ و اگر شخصی از این سه دسته کسی را نداشته باشد اموال او به حکومت اسلامی میرسد.
البته دقت شود که زن و شوهر همراه تمام طبقات از همدیگر ارث میبرند که بررسی مسائل آنها از غرض این نوشته خارج است.
انواع وصیتنامه را نام ببرید
وصیتنامه رسمی در دفتر اسناد رسمی نوشته میشود. وصیتنامه خودنوشت نیز به وصیتنامهای گفته میشود که دارای تاریخ روز و ماه و سال است، موصی (وصیتکننده) آن را با خط خود نوشته باشد و به امضا برساند و در غیر این صورت وصیتنامه فاقد اعتبار است. وصیتنامه سری : وصیتنامه سری را میتوان به خط فرد یا دیگری نوشت اما در هر صورت باید امضای موصی را داشته باشد و فرد میتواند پس از نوشتن وصیتنامه آن را در صندوق امانات بهه امانت قرار دهد. کسی که سواد ندارد، نمیتواند وصیتنامه خودنوشت و سری را بنویسد، البته کسانی که قادر به صحبت نیستند نیز از تنظیم وصیتنامه سری معذور هستند.
محرومیت از ارث چیست؟
گاهی وراث وصیتنامه خودنوشت را انکار میکنند که برای رسیدگی به این ادعا باید به دادگاه حقوقی مراجعه کنند و رسیدگی به آن باید با تشریفات صورت گیرد. این در حالی است که اگر افراد وصیتنامه رسمی را قبول نداشته باشند باید با ادعای جعل آن به دادگاه مراجعه کنند. در وصیتنامه موصی نمیتواند کسی را از ارث محروم کند اما نکته مهم این است که ابتدا باید بدهی موصی تسویه شود و مابقی اموال در بین وراث تقسیم میشود.
